لزوم قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای بین المللی نفتی ناظر بر استخراج و انتقال مواد نفتی

عملیات نفتی چه در بخش بالا دستی صنعت نفت که شامل اکتشاف و استخراج می باشـد و چه در بخش پایین دستی که عمدتاً عملیاتی از قبیل انتقال و تـوزیع نفت را در بر می گیرد به تجارت و معامله مـاده ای می انجامد که دارای ماهیتی سمی بوده و در صورت سرایت به محیط زیست، خسارت فراوانـی بـرجای می گذارد. لذا با توجه به گستردگی معاملات نفتی و نقل و انتقال این ماده به سراسر جهان و از سوی دیگر خاصیت آلوده کنندگی آن این سئوال مطرح می گردد که لزوم قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای نفتی را با استناد به چه اصولی می توان اثبات نمود؟ به نحوی که اولاً قواعد زیست محیطی در هر قرارداد نفتی به عنوان جزء لاینفک قرارداد در متن یا ضمایم آن محسوب گردد و در ثانی بتوان با تبیین شفاف مسئولیت و تعهدات طرفین قرارداد و تعبیه راهکارهای مناسب در متن قرارداد نسبت به پیشگیری، کاهش و رفع آلودگی ، اعاده به وضع سابق و یا جبران خسارت اقدام نمود. اصول مورد استفاده در اثبات التزام به قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای نفتی بر گرفته از اصول حاکم بر تجارت بین الملل، حقوق بین الملل، اصول مندرج در کنوانسیون های بین المللی حاکم بر فعالیت های تجاری و حقوق بشری می باشند .ضرورت التزام به رعایت قواعد زیست محیطی در قراردادهای نفتی از چنان اعتباری برخوردار است که نه تنها عدم قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای نفتی، آن را به قراردادی معیوب و ناقص تبدیل می کند بلکه در وصف ماهیت تعهد در قراردادهای نفتی به عنوان تعهد به نتیجه ایراد جدی وارد می آورد چرا که پروژه نفتی علی الاصول تا انجام تمامی تعهدات، قابل تحویل نهایی نبوده و رعایت قواعد زیست محیطی نیز یکی از تعهدات اساسی در هر پروژه نفتی می باشد. پس از اثبات ضرورت قید قواعد زیست محیطی در قراردادهای نفتی، آنچه که واجد اهمیت محسوب می گردد بکارگیری عملی قواعد مذکور و اجرای شفاف آن مطابق با حدود مسئولیت طرفین قرارداد در جهت، جلوگیری از آلودگی نفتی ، اعاده وضع به حال سابق و جبران در خسارات وارده می باشد.